आधा दिन: नोबेल पुरस्कार विजेता एक लेखकको कथा

RAMCHANDRA KC (Translator)

April 23, 2020

त्यहाँ म त्यस्ता केटीहरूसँग प्रेममा परें आखिर त्यस्तै केटीहरूमध्ये कोही न कोहीसँग बिहे गरेर जीवनको गाडी चलाउन पर्दोरहेछ ।

मैंले बाबाको दाहिने हात बेसरी समाएको थिएँ । लम्किरहेका उहाँका पाइलाहरूलाई भेट्नका लागि मैले स-सानो दौड नै सुरु गर्नुपर्‍यो । एकदमै नयाँ पहिरनमा सजिएको थिएँ – नयाँ जुत्ता, हरियो रङ्गको विद्यालय पोसाक र हामी मुसलमानहरूले टाउकोमा लगाउने टार्बुस । नयाँ लुगामा म एक किसिमले खुशी नै थिएँ । साथसाथै मनमा एकप्रकारको अव्यक्त भय पनि फैलिरहेको थियो । कारण म कुनै भोज वा पार्टीमा जान लागेको थिइन । वास्तवमा मलाई जीवनमै पहिलोपटक जवरजस्ती विद्यालय लगिँदै थियो ।

आमाले झ्यालमै उभिएर हामीलाई हेरिरहनुभएको थियो । म पनि घरिघरि उहाँतिरै हेर्थे । मानौँ मैले उहाँसँग कुनै आपतकालीन सहयोगका लागि हारगुहार गर्न खोज्दै छु । बँगैचा, बालीनालीका फराकिला फाँट, नासपती र एकादुई खजूरका बोटहरूले सीमाङ्कन गरेको सडकैसडक बाबुछोरा हिडिरह्‌यौँ ।

“मैले के गल्ती गरेको छु र जाने विद्यालय?” मैले बाबालाई सिधै भनें । “अब आइन्दा म तपाइँलाई कहिल्यै पिरोल्ने छैन ।”

“मैले तिमीलाई विद्यालय लगेर सजाय दिन लाग्या हो त लाटा,” उहाँले हाँस्दै भन्नुभयो । “विद्यालय जानु कुनै सजाय होइन । यो त एउटा यस्तो ठाउँ हो जहाँ तिमीजस्ता कलिला बालकलाई ठूलो मान्छे बनाइन्छ । के तिमी आफनो बाबा र दाइजस्तै ठूलो मान्छे बन्ने हैन?”

मलाई त अझै विश्‍वास लागेको थिएन बाबाले मलाई यसरी घरको ममताबाट अलग्याएर कुनै फाइदानजक अपत्यारिलो संसारमा लग्दैछन् भन्ने कुरामा । अन्त्यमा हामी एक भव्य भवनअगाडि आइपुग्यौँ । त्यो भवन सडकको अन्तिम किनारामा उभिएको थियो । अग्ला पर्खालले घेरिएको उक्त भवन भूतबङ्गला जस्तै निष्पट्ट र नरामाइलो थियो ।

प्रवेशद्वारमा पुग्दा हामीले भित्र चौरमा केटाकेटीको ठुलै जमात चिच्याउँदै र रमाउँदै गरेका देख्यौँ । “ल, अब तिमी यहाँबाट भित्र जाऊ र तिनीहरूसँगै खेल्न थाल,” बाबाले भन्नु भयो । “सधैँ हँसिलो भएर सबैको सामुन्ने एउटा नमुना बन्नुपर्छ, बुझ्यौँ ?”

म अलमल्लमा परेर बाबाको हातमै झुण्डिरहेँ । “अब तिमी असल बन्नुपर्छ,” उहाँले मलाई भित्रतिर धकेल्दै भन्नुभयो । “आजैदेखि तिम्रो नयाँ जीवनको शुरुआत हुन्छ । ल जाउ भित्र, छुट्टी भएपछि म तिमीलाई यहीं पर्खिरहने छु ।”

म एकदुई पाइला अगाडि बढें, केहीबेर रोकिएँ र चारैतिर हेरें । केही देखिन । त्यसपछि भने मजस्तै स-साना केटाकेटीहरू खेलिरहेको साहै रमाइलो दृश्य देखें । तर त्यहाँ मैले चिनेको एकजना पनि थिएन न त मलाई चिन्ने नै कोही थिए । मैले आफूलाई बाटो बिराएको पदयात्री जस्तो ठानिरहेको थिएँ र सबैजनाले उत्सुक भएर मैलाई हेरिरहेका थिए । एउटा ठिटो सिधै मेरो छेउमा आयो र आफ्नो कलिलो लवजमा सोध्यो, “तिमी यहाँ कोसँग आएको?”

“बाबासँग,” म सानो स्वरमा सासले बोलें । “मेरो त बाबा पनि हुनुहुन्न । अस्तिनै मरिसक्नु भयो,” उसले सजिलै भन्यो ।

म अक्क न वक्क परें । रोएकोजस्तो दयालाग्दो क्वाँइय आवाज निकाल्दै प्रवेशद्वारको ढोका बन्द भयो । केही केटाकेटी खुशीले उफ्रिए । घण्टी बज्यो । एउटी महिला सरासर हामीतिरै आईन् । उनीसँगै पर एउटा जत्था पनि थियो । तिनीहरूले हामीलाई स-साना झुण्डमा छुट्याए । हामीलाई तीनैतिर वरिपरि तलैतला भएका अग्ला भवनले घेरिएको बिशाल चौरमा बक्ररेखामा उभ्याइयो । मानिसहरूले प्रत्येक तलाका काठे बार्दलीबाट हामीलाई नै हेरिरहेका थिए ।

“आजदेखि यो तिम्रो नयाँ घर,” ती महिलाले भनिन् । “यहाँ पनि तिम्रो घरमा जस्तै माया गर्ने बाबा र आमा छन् । यहाँ धर्म र संस्कृतिसँग सम्बन्धित ज्ञान बढाउने रमाइला रमाइला कुरा सिक्न पाइन्छ । मेरो सानु! आँसु पुछ । अब तिमीले खुशीपूर्वक जीउन सिक्नुपर्छ, बुझ्यौ ?”

त्यहाँ हामीलाई प्रशस्तै व्यवहारिक कुरा सिकाइयो । हामी खुब रमायौँ । जीवजन्तु रूप फेरिएर दोस्रो जीवमा रूपान्तर भएका कुरा सुन्न पाउँदा हामी दङ्ग पर्यौं । जीवनमै पहिलोपटक मेरो मनले त्यस्ता केटा साथीहरू चुन्यो जुन मैले सामाजिक बन्नका लागि गर्नैपर्ने रहेछ । त्यहाँ म त्यस्ता केटीहरूसँग प्रेममा परें आखिर त्यस्तै केटीहरूमध्ये कोही न कोहीसँग बिहे गरेर जीवनको गाडी चलाउन पर्दोरहेछ । बाल्यकालका ती कल्पनाशील रोजाइहरू वास्तवमा कुनै भ्रम नभै जीवनकै शास्वत सत्य पो रहेछन् । विद्यालय त्यतिबिघ्न सुसज्जित, रमाइलो र सुसम्पन्न होला भन्ने त मैले कल्पनै गरेको थिइन । त्यहाँ हामीले सबैखाले खेलहरू जस्तै पीङमा मच्चिने स्विङ, काठको घोडा फड्किने भल्टिङ् हर्स र भकुण्डो आदि खेलहरू खेल्यौँ । सङ्गीतकक्षमा हामीहरू सँगै मिलेर गीत पनि गायौँ  ।

पहिलोपटक हामीलाई अरबी भाषाको परिचय दिइयो । त्यहाँ हामीले पृथ्वीको एउटा ग्लोब पनि देख्यौँ जहाँ विभिन्न देश र महादेशलाई छुट्याउने रेखाहरू छरपस्टै कोरिएका थिए । हामीले गन्तीका अङ्कहरू पनि सिक्यौं । त्यहाँ हामीलाई ब्रम्हाण्डको सष्‍टिकर्ताको कथा पढेर सुनाइयो । त्यसबेला हामीलाई सर्वशक्तिमान ईश्‍वरको लौकिक र अलौकिक संसारको बारेमा बताइयो । परमात्माले बोलेका करालाई उदाहरणका रूपमा प्रस्तुत गरियो । हामीले स्वादिष्‍ट भोजनको मजा लियौँ । केहीबेर आरामका लागि त्यही पल्टियौँ । तर तुरुन्तै आपशी माया र मित्रताले भरिएको मन लिएर साथीसँग खेल्न र नयाँ कुरा सिक्न उठ्यौँ ।

विद्यालयमा हाम्रा हरेक पल स्पष्‍ट र रमाइला थिए यद्यपि सपनाजस्तै पूर्ण भने थिएनन् । घरिघरि धुलो मिसिएको हावा र भइपरी आउने दुर्घटनाबाट जोगिनका लागि हामी सतर्क र धैर्यवान बन्नुपर्‍यो । बेलाबेलामा हामीबीचको सम्बन्ध एकआपसको हाँसोठट्टा र रमाइलोमा मात्र सीमित हुन्थेन । प्रतिस्पर्धीले एकआपसमा दुःखकष्‍ट समेत निम्त्याउँथे जसका कारण साथीहरूमाझ मारामार समेत चल्थ्यो । यस्तोवखत ती महिला घरि मुसुमुसु हाँस्थिन् त घरि रिसाएर आँखा तर्थिन् । उनी हाम्रो सातो जाने गरेर बम्किन समेत बेर लाउँदिनन् । अझ भनौँ अति भयो भने त उनले हामीलाई लाइनमा ठड्याएर शारीरिक यातनासमेत दिन्थिन् ।

यसका अलावा त्यहाँ यताउता मन डुलाउने मौका नै मिल्थेन र घरिघरि घरको रमझमको सम्झना गर्न पाइन्थेन । हाम्रो अगाडि धैर्यवान भएर निरन्तर सङ्घर्ष गर्दै अगाडि बढ्नुबाहेक कुनै बिकल्प नै थिएनन् त्यहाँ । हुलमूलमा रमाउन नसक्ने केटाकेटीहरूलाई खुशी पार्नका लागि दिइने अवसरहरू टाठाबाठाले नै खोसिहाल्थे बेलाबखत् ।

त्यसैबीचमा दिन सकिएको र छुट्टी भएको जनाउघण्टी बज्यो । कटाकेटीहरूको ठूलै भीड भर्खरै खुलेको मूलगेटतिर ओइरियो । मैले आफ्ना साथीसङ्गिनीतर्फ बिदाइको हात हल्लाउँदै बाहिर निस्किएँ र यताउता हेरें । तर त्यहाँ बाबालाई देखिन । बिहान उहाँले विद्यालय छुट्नासाथ मलाई त्यही कुरेर बस्ने वाचा गरेर जानुभएको थियो । म विद्यालय बाहिर मूलद्वारको छेउमा बाबा आउने बाटो हेर्दै बसिरहें । आशाको त्यान्द्रो नचुडिन्जेल म धैर्यपूर्वक त्यही बसिरहें ।

अन्तमा मैले एक्लै घर जाने निर्णय गरें । केही पाइला अघि बढेपछि एउटा अधबैंसे मेरो छेउबाट पार भयो । उसलाई कहीँ कतै देखेजस्तो लाग्यो । ऊ मुस्कुराउँदै मैतिर आयो र मेरा कलिला हात समाउँदै भन्यो, “तपाईंको खबर के छ त ठूलो मान्छे, धेरै समयपछि भेट भइयो नि हैन ?” बिस्तारै टाउको हल्लाउँदै मैले ‘हो’ भने र सोधे, “अनि, अनि तपाइँलाई कस्तो छ नि ?” “हेर न देखेकै छौ नि, त्यति राम्रो छैन र पनि सर्वशक्तिमान ईश्‍वरलाई सम्झिन भने छाडेको छैन ।”

ऊ मसँग हात मिलाउँदै बिदा भयो र केहीबेरमै मेरो नजरबाट बिलायो पनि । म केही पाइला अगि बढें तर सहरमा अचानकको परिवर्तन देख्दा म तीनछक परें । बाब्बा ! दुवैछेउमा बँगैचाद्वारा सिमाङ्कन गरिएको सडक कहाँ गएछ अहिले ? बिलायो कि क्या हो ? यतिबिघ्न सवारी साधनहरू कतिखेर ओइरिए ? हुलका हुल मानिसहरू कहाँबाट आए ? सडकको छेउ नै ढाक्ने पहाडजत्रा फोहरका डङ्गुर कसरी आइपुगे ? सडकका दुवैछेउका रमणीय चाक्ला फाँटहरू कहाँ विलाए ? त्यहाँ त अग्ला-अग्ला गगनचुम्बी भवनमात्र थिए । सडकभरि केटाकेटीहरू चिच्याउदै उफ्रिरहेका थिए र उनीहरूको आवाजले हावा नै गुञ्जायमान भइरहेको थियो । ठाउँठाउँमा जादुगरले टोकरीबाट सर्प निकालेर आफ्ना जादु देखाइरहेका थिए । त्यसपछि एउटा वाद्यवादकको समूह सर्कस सुरु भएको प्रचार-प्रसार गर्दै हिँडेको देखियो । उनीहरूका अगाडि जादुगर र गह्रौँ भारी उठाउनेहरू हिँडिरहेका थिए । केहीबेरमै सडकमा सैनिकहरूको टुकडी बोकेको ट्रकको एउटा पङ्क्ति गुडिरहेको अनौठो दृश्य देखियो । ठीक त्यसैबेला एउटा वारुणयन्त्र साइरन बजाउँदै आयो । खै, यसले कसरी पो आगोले सखाप पार्न लागिसकेको ठाउँमा पुग्नका लागि गाडीहरूको यत्रो पंक्ति छिचोल्न सक्ला । एकजना ट्याक्सी चालक र उसको यात्रुबीच मारामार चलिरहेको दृश्य देखियो । यात्रुकी स्वास्नी सहयोगका लागि चिच्याउँदै थिई र पनि यो दृश्यको कसैलाई वास्तै थिएन ।

हे ईश्‍वर! त्यतिबेला म कस्तो घोर आश्‍चर्यमा परेको थिएँ भने । मेरो त रिँगटा लागेर टाउको फुट्ला जस्तो भएको थियो । झन्डै पागल भएको थिएँ । सबेरैदेखि साँझसम्मको आधादिनमै यतिबिघ्न घटना कसरी घट्न सकेहोलान् ? निश्‍चय नै मैले घरमा पुगेर बासँग यिनको जवाफ माग्नेछु । तर खै त मेरो घर ? मैले त खाली अग्लाअग्ला घर र हुलका हुल मानिसमात्र देखिरहेको छु । म बँगैचा र आबु खौदा सडकको चौबाटोमा उभिएर बाटो काट्ने मौका कुरिरहेको थिएँ । घर पुग्नका लागि सर्वप्रथम मैले त्यो सडक पार गर्नुपर्दथ्यो तर पक्तिबद्ध भएर गुडिरहेका कारहरूले मलाई बाटो काट्नै दिएनन् । वारुणयन्त्रको आवाज पूरै ध्वनि ओकलेर शङ्खेकीराको गतिमा सडकमा विस्तारै चिप्लँदै थियो । “लौ, आगोले ध्वस्त पार्ने भयो,” म एक्लै बोलें । म एकदमै अधैर्यपूर्वक बाटो पार गर्ने मौका पर्खिरहेको थिएँ ।

म त्यहाँ त्यतिन्जेलसम्म उभिएँ जतिवेला नजीकैको आइरन पसलमा काम गर्ने केटो मेरो छेवैमा आयो । उसले आफ्ना दुवै पाखुरा फैलायो र चेपारो पार्दै करायो, “ए मेरो सानो हजुरबा, ल आउनोस् म बाटो कटाइदिन्छु ।”

Click here to read more translated stories.